Staal is overal. Een blikje frisdrank, een auto, een dragende constructie voor een groot gebouw, je kunt het zo gek niet bedenken of er is staal voor gebruikt. Maar hoe komen producenten aan het staal voor hun producten? Het antwoord op die vraag mocht ik fotografisch vastleggen bij Tata Steel in IJmuiden; Tata Steel behoort tot de tien grootste staalproducenten ter wereld. Als je, zoals ik, van (structuren in) grote ruimtes houdt, dan is een dag rond lopen in drie fabrieken van Tata Steel een waar feest; het gaat om een Oxystaalfabriek, een Warmbandwalserij en een Dompelverzinklijn. Om een indruk te krijgen van het gehele productieproces kun je op YouTube kijken naar een documentaire met de verschillende stappen die nodig zijn om staal te maken. Hieronder eerst een industrieel panorama bij zonsondergang.

Disclaimer: de afgelopen jaren, ik schrijf dit nu in 2023, zijn er stevige en terechte discussies ontstaan over de milieu-effecten van de fabriek op de omgeving. Als ik de beelden fascinerend noem in dit blog, betekent dat op generlei wijze dat ik daarvoor mijn ogen wil sluiten.

Oxystaalfabriek 

Deze fabriek dankt zijn naam aan de wijze waarop hier staal wordt vervaardigd, het zogenaamde oxystaalprocedé. In een convertor, dat is een groot, kantelbaar vat, wordt vloeibaar ruw ijzer omgezet in staal. Daartoe wordt eerst schroot in het vat geladen, waarna er vloeibaar ruwijzer op wordt gegoten; dat schroot zorgt ervoor dat de temperatuur bij het staalmaken niet te hoog oploopt. Dat schroot kan van alles zijn, van oude auto’s tot koelkasten, en het mooie is dat van schroot weer topkwaliteit nieuw staal kan worden gemaakt. Recycling op zijn best! 

Een oxystaalfabriek is reusachtig van omvang, net als alles op het terrein van Tata Steel. En warm! Als je ook maar een beetje in de buurt komt van een convertor met vloeibaar staal erin, dan begin je zelf ook wel een beetje te gloeien. 

Warmbandfabriek 

Nadat het staal in plakken is gegoten, gaan ze per trein naar de warmbandwalserij om tot rollen te worden verwerkt. Als ze daar aangekomen zijn, moeten ze eerst weer de oven in om op de gewenste temperatuur van 1250 graden celcius te komen.

In een fabriek van 1,4 kilometer (!) lang wordt het staal in fasen steeds dunner gewalst. Als het staal door de verzameling eindwalsen is gegaan, is het soms nog maar 1,5mm dik. De stalen plaat heeft dan een lengte tot wel 1800 meter en wordt opgerold met een snelheid van 72 km/u.

Dompelverzinklijn 

Als het staal op de gewenste dikte is, kan het van een beschermende laag worden voorzien. Zo voorkomt een zinklaag dat staal dat door de auto-industrie wordt gebruikt gaat roesten. Dit is een proces waarbij veel kennis en kunde komt kijken. Om voortdurend verder te innoveren, werkt Tata Steel hier samen met grote autofabrikanten.